آنچه لازم است قبل از رانندگی در بیراهه بدانید
رانندگی آفرود لزوما کار ترسناکی نیست. با این حال، اکثر افرادی که هزینه‌های سنگین صرف خرید و تجهیز ماشین‌های آفرود می‌کنند ممکن است اصلا با دنده سنگین آن را نرانند، چه رسد به این که از مسیر جاده خارج شوند. در این مقاله قصد داریم با یادگیری چند مهارت پایه‌ای که هرکسی می‌تواند آنها فرا گیرد، این مشکل را از سر راه برداریم و پای شما را به دنیای آفرود و طبیعت‌گردی باز کنیم.
دودیفرانسیل یعنی چه؟
رانندگی چهار چرخ یک اصطلاح نسبتاً گمراه‌کننده است. این که شما یک ماشین دودیفرانسیل دارید، بدان معنا نیست که وقتی جایی با ماشین گیر می‌کنید، چهار چرخ آن حرکت کنند و زمین را چنگ بزنند. در ماشین دودیفرانسیل، قدرت موتور بین محور جلو و عقب تقسیم می‌شود؛ از اینجا به بعد اوضاع کمی پیچیده می‌شود.
وقتی با ماشین دور می‌زنید، چرخ‌های بیرونی ماشین مسافت بیشتری از چرخ‌های داخلی آن می‌پیمایند. یک دیفرانسیل استاندارد با هدایت توان موتور به مسیری که کمترین مقاومت را دارد، اجازه می‌دهد تا چرخ‌ها به طور مستقل از یکدیگر حرکت کنند. این در حرکت بر روی سطوح صاف یک مزیت است؛ اما زمانی که ماشین تا اکسل در گل فرو رفته است و یا یکی از چرخ‌ها کمتر از چرخ دیگر بر روی یک سطح سنگی امکان چنگ‌زدن دارد، این خاصیت ماشین دودیفرانسیل باعث می‌شود قدرت به جایی که کمترین مقدار اصطکاک را دارد منتقل می‌شود – که اصلا وضعیت ایده آلی نیست. با این حساب، ماشین دودیفرانسیل در مواقعی که واقعاً نیاز به حرکت با چهار چرخ دارید، عملا دو چرخ را به حرکت درمی‌آورد: یکی از چرخ‌های جلو و یک چرخ در عقب.
برای حرکت همزمان هر چهار چرخ، نیاز به ماشینی با قفل دیفرانسیل جلو و عقب دارید؛ امکانی که تنها در چند ماشین جدید به صورت فابریک وجود دارد و یا خودتان با قیمتی سرسام‌آور بر روی آن باید نصب کنید. اما چندان جای نگران نیست. امروزه سیستم کنترل کشش آفرودی تا حدودی می‌تواند کار قفل دیفرانسیل را شبیه‌سازی کند: با ترمز کردن تایر در حال چرخش و هدایت قدرت موتور به چرخ دیگر، در مواقعی که این چرخ اصطکاک بیشتری دارد.
تا جای ممکن آهسته، به اندازه کافی سریع
مشکلات هنگامی اتفاق می‌افتند که شما سریع رانندگی می‌کنید: ماشین خود را بیش از حد به فشار می‌اندازید و با برخورد با موانع خطر آسیب را افزایش می‌دهید.
بیایید تصور کنیم با یک ماشین از روی سرعتگیر عبور می‌کنید. اگر با سرعت حرکت کنید، کمک‌فنرها شما را روی صندلی به بالا پرت می‌کنند. اگر به آرامی عبور کنید کمک‌فنرها به آرامی نیرو را جذب خواهند کرد و راحتی شما و ماشین‌تان را خدشه‌دار نمی‌کنند.
موانع آفرودی نیز از این دسته هستند. اگر شما می‌خواهید از روی یک تخته‌سنگ عبور کنید و سرعت‌تان بیش از حد باشد، با برخورد با این سنگ نه تنها احتمال آسیب‌رساندن به ماشین خود را افزایش می‌دهید، بلکه تخته‌سنگ احتمالا شما را در خلاف جهت حرکت به عقب می‌راند. اگر شما به طور آهسته به آن نزدیک شوید، سیستم تعلیق می‌تواند در برابر مانع نرمش از خود نشان دهد و لاستیک‌های ماشین را با زمین در تماس نگه داشته و به شما اجازه دهد بدون مشکل به جلو حرکت کنید.
لندرور دوست دارد ایده “تا جای ممکن آهسته، به اندازه کافی سریع” را در بین رانندگان آفرود جا بیاندازد، شعار خوبی که بهتر است همیشه در رانندگی آفرود گوشه ذهن‌تان باشد. فرض کنید در مسیری که انتخاب کرده‌اید تخته‌سنگی که نیاز به رد شدن به طرز ماهرانه دارد، نیست. اما ماشین در یک سربالایی پر از گل و لای در حرکت است. با این وضعیت، اکثراً فقط پدال گاز را فشار می‌دهند و کار دیگری انجام نمی‌دهند. اگرچه این کار در برخی موارد جواب می‌دهد، ولی واقعاً کار درستی نیست. اگر سراشیبی تندی در طرف دیگر این سربالایی قرار داشته باشد، قطعا دوست ندارید از روی آن پرواز کنید. روش درست این است که سرعت کافی برای رسیدن به نوک سربالایی بگیرید، اما نه آنقدر زیاد که فرصت کافی برای فکر کردن در مورد مانع بعدی نداشته باشید. بدترین حالت در سرعت خیلی کم این است که مجبور شوید سرعت‌تان را بیشتر کنید، در حالی که سرعت خیلی زیاد می‌تواند منجر به صدمات شدید به ماشین و یا وضعیت خطرناک برای سرنشینان ماشین باشد.
استفاده از دنده سنگین (و یا پایین‌ترین دنده‌ای که دارید)
رانندگی آفرود، ماشین را در موقعیت‌هایی قرار می‌دهد که در مسیرهای آسفالته اتفاق نمی‌افتد. علاوه بر کاهش قدرت کشش، باید هر لحظه منتظر سبز شدن سنگ‌های بزرگ یا سربالایی‌های تند در مسیرتان نیز باشید. بهترین راه برای رد شدن از این موانع استفاده از دنده سنگین در محدوده کم است، اما اگر ماشین شما دارای گیربکس دوضریبه نیست، باید از پایین‌ترین دنده موجود در ماشین استفاده کنید.
بیشتر SUVها و پیکاپ‌های دودیفرانسیل دارای گیربکس‌های ضریب‌سنگین هستند که معمولا توسط یک اهرم یا سوئیچ ادغام شده با سیستم دودیفرانسیل، فعال می‌شود. این نوع گیربکس‌ها دارای مجموعه دومی از دنده‌ها هستند که قدرت خودرو شما را در دورهای پایین موتور افزایش می‌دهند. این سیستم در ترکیب با مهارت‌های رانندگی می‌تواند اجازه دهد به مکان‌هایی بروید که برای دیگران یک رؤیاست.
در عبور از مسیرهای روستایی و یا موانع کوچک نیاز به استفاده از دنده سنگین نیست؛ در جاهایی که نیاز به دقت زیاد یا قدرت کمتری دارید، از قبیل صعود از موانع سنگی، از دنده سنگین کمک بگیرید. اگر ماشین شما بزرگ، سنگین و آهسته باشد، بیشتر به دنده سنگین نیاز خواهید داشت.
فراموش نکنید که دنده سنگین فقط برای بالا رفتن از موانع نیست بلکه برای پایین رفتن از آنها نیز لازم است. در حرکت در سرپایینی‌ها، استفاده از دنده سنگین به منزله استفاده از ترمز موتور است تا مانع از داغ شدن ترمز ماشین شود و به شما کمک می‌کند تا کنترل ماشین را حفظ کنید.
“ماشین من دنده سنگین ندارد!”
با چنین ماشینی، هنوز هم می‌توانید خیلی جاها بروید؛ اگر در موقعیتی بودید که توان ماشین کاهش یافته و یا بیش از حد روی ترمز ماشین فشار می‌آورید، بهتر است سنگین‌ترین دنده ماشین را بکار ببرید. در ماشین‌های دنده اتوماتیک، از دنده “1” یا “L” استفاده کنید و اگر ماشین با دنده دستی دارید، با دنده یک حرکت کنید. احتمالا لازم باشد سیستم کنترل کشش را غیرفعال کنید. برخی کراس‌اُور‌ها دارای سیستم کنترل کشش آفرودی هستند که می‌تواند با ترمز کردن چرخ‌های معلق در هوا، تا حدودی به کنترل ماشین در این شرایط کمک کنند. بقیه ماشین‌ها توان هدایت‌شده به چرخ معلق را قطع می‌کنند، چیزی که در این شرایط کمکی به شما نمی‌کند. در این موارد با توجه به شرایط و امکانات ماشین‌تان باید تصمیم بگیرید.
فشار باد تایر خود را کم کنید
وقتی یک توپ بسکتبال به درستی باد شده باشد پس از برخورد با زمین به‌خوبی به بالا برمی‌گردد. فشار بالای توپ بسکتبال باعث می‌شود کمترین تماس ممکن با زمین را داشته باشد و انرژی ضربه را کمانه کند. وقتی فشار کم باشد، توپ به خوبی نمی‌جهد، زیرا بدون فشار کافی، سطح بیشتری از توپ بسکتبال زمین را لمس کرده و انرژی را جذب می‌کند، یعنی نیاز به دریافت انرژی بیشتری دارد تا بتواند همان‌قدر جهش کند.
اگر فقط در شهر رانندگی می‌کنید بهتر است که لاستیک‌های خود را مانند یک بسکتبال معمولی باد کنید. به‌عبارت دیگر چرخ‌ها برای حرکت بر روی مسیرهای مسطح کمترین سطح انرژی را لازم دارند. این به معنای مصرف سوخت کمتر و فرمان‌پذیری بهتر است. اما در رانندگی آفرود، خارج از سطوح صاف شهری و جاده‌های هموار، فشار بالاتر چرخ به این معنی است که تایر شما قرار است مانند یک بسکتبال جهش کند، و کیفیت سواری خشن‌تری تجربه خواهید کرد.
لاستیک با فشار کم نه تنها سواری بهتری را در آفرود ممکن می‌کند، بلکه می‌تواند ضربه بیشتری را نیز جذب کند و احتمال آسیب‌رساندن به تایر یا ماشین را کاهش می‌دهد. و درست مثل توپ بسکتبال این بدان معنی است که تایرهای با فشار کم، تماس بیشتری با زمین ایجاد دارند. اگر در حال رانندگی در سطوح نرم مانند شن و ماسه و گل هستید لازم است که بیشترین سطح تماس را با زمین داشته باشید تا حتی‌الامکان وزن ماشین درست توزیع شود. همچنین افزایش سطح تماس چرخ‌ها با زمین بدان معنی است که لبه‌های چرخ‌ها بهتر می‌توانند خود را به چیزی در سطح زمین گیر بدهند و کمک می‌کنند تا از گیر کردن ماشین جلوگیری کنید.
یک نقطه شروع خوب این است که لاستیک‌های خود را در حدود 75% فشار باد مناسب محیط‌های شهری باد کنید. با این کار شما هنوز هم می‌توانید در یک مسیر کوتاه بر روی خیابان رانندگی کنید تا بتوانید دوباره آن را پر باد کنید. مراقب باشید که باد لاستیک‌ها را بیش از حد تخلیه نکنید، زیرا فشار باد عامل نگه‌دارنده تایر بر روی رینگ است و بدون مقدار کافی از آن، تایر از بین می‌رود.
از دور زدن و برگشتن واهمه نداشته باشید!
بعضی‌ها فکر می‌کنند یک آفرودر واقعی با صدمات بدنه آن شناخته می‌شود، درست مثل سربازان که به زخم‌های جنگی خود افتخار می‌کنند. از نظر یک راننده آفرود حرفه‌ای، این صدمات نشان‌دهنده یک راننده ناشی و بی‌تجربه هستند.
آسیب خودرو یکی از دلایل اصلی آنهایی است که نمی‌خواهند اتومبیل خود را وارد آفرود کنند، اما با کمی احتیاط و صرف وقت، تصادف کاملا اجتناب‌پذیر است.
استرس داشتن در حین رانندگی در یک مسیر آفرود طبیعی است، اما اگر حس ناخوشایندی دارید، دور بزنید و برگردید. بیشتر مردم خیلی زودتر از آن که توانایی حرکت ماشین از دست برود، کنترل خود را از دست می‌دهند – و اینجاست که بهترین رانندگان آفرود را می‌توان شناخت.
فراموش نکنید که به عنوان راننده خودروی آفرود، حق دارید از همه سرنشینان ماشین به عنوان یک جفت چشم دوم یا سوم استفاده کنید تا در رانندگی و تشخیص موانع کمک کنند. اگر نگران برخورد سپر با یک درخت هستید پیش از حرکت و بدون عجله مجددا شرایط را بررسی کنید. اگر نگران گیرکردن ماشین هستید، از اطرافیان بخواهید قبل از وارد شدن آسیب به ماشین، ناظر باشند و به شما هشدار دهند. این در دنیای آفرود امری معمول است و قاعده کلی آن این است که اطلاعات کاملا مشخص و دقیق به همدیگر بدهید. اگر متوجه نشدید دوباره بپرسید؛ فراموش نکنید که ماشین بدون حرکت صدمه‌ای نخواهد دید.
بازنشر این مقاله تنها با ذکر منبع آزاد است.
عالی بود
ممنون بابت مقاله کابردی و مفیدت